ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓΙΟΥ ΘΩΜΑ
Είναι μοναστήρι του 1700, κτισμένο από τον αρματολό του Βάλτου, Καπετάν Σταθά, από το γειτονικό ιστορικό χωριό, το Σταθά. Υπέρθυρη επιγραφή, την οποία διάβασε ο Παπακυριακού γράφει: «Κτίτωρ Καπετάν Σταθάς 1700 Απριλίου 8 ». Είναι τρίκλιτη βασιλική με οκταγωνικό τρούλο. Στην είσοδο του λιθόκτιστου προαυλίου υψώνεται λιθόκτιστο καμπαναριό του 1800.
Στο προαύλιο, δεξιά και αριστερά από την είσοδο υπάρχουν δύο υπόστεγα για τις κοινωνικές εκδηλώσεις που γίνονται στο μοναστήρι και για το πανηγύρι που γίνεται στη γιορτή του Αγίου Θωμά. Υπάρχουν ακόμη και κτίρια που χρησιμοποιήθηκαν ως κελιά σε εποχές δόξας του Μοναστηριού. Στο ανατολικό μέρος του μοναστηριού βρίσκεται η Σπηλιά του Αγίου Θωμά, στο οποίο, λέγεται, βρέθηκε η εικόνα του Αγίου Θωμά, για την οποία υπάρχουν και διάφορες παραδόσεις σχετικά με το κτίσιμο του μοναστηριού. Επάνω ακριβώς από τη Σπηλιά έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια ειδικός χώρος «ΤΟ ΑΓΝΑΝΤΕΜΑ ΤΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝ ΣΤΑΘΑ» πανοραμική θέση για όλη τη γύρω περιοχή.
Το μοναστήρι ήταν και η κύρια εκκλησία του Εμπεσού από το κτίσιμό του ως τη 10/ετία του 1980, οπότε κτίστηκε στο νέο χωριό ο Ιερός Ναός του Σωτήρος, ως κύρια εκκλησία του Εμπεσού. Στον Άγιο Θωμά είναι και το κοιμητήριο του Εμπεσού από το κτίσιμο του Μοναστηριού.
Τα τελευταία χρόνια η Νομαρχία Αιτ/νίας, ασφαλτόστρωσε το δρόμο ως το Μοναστήρι και η πρόσβαση έγινε άνετη και ευχάριστη, αφού είναι κτισμένο έξω από το χωριό, σε θέση που, κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ήταν φαίνεται η πιο κατάλληλη. Πολλοί προσκυνητές συγκεντρώνονται στον Άγιο Θωμά στη Γιορτή Του (Κυριακή του Θωμά μετά το Πάσχα), οπότε γίνεται πανηγύρι με πολλή μεγαλοπρέπεια, με γλέντι και χορούς στο προαύλιο ολοήμερο, από πολύ παλιά.
πηγή κειμένου: empesos.com
πηγή φωτογραφιών: empesos.com, Εθελοντική Ομάδα Αμφιλοχίας, Κων/νος Καρακώστας & Παρθενία Χαρίτου